HAFTANIN SOHBETİ

Uykudaki sevab ve günah

Sual: Uykudayken de yazılan sevab ve günahlar var mıdır?
CEVAP
Evet, vardır. Birkaç hadis-i şerif meali şöyledir:
(Oruçlunun susması tesbih, uykusu ibadettir. Duası kabul olur ve amelinin sevabı da katlanarak verilir.) [Deylemî]

(Abdestli olarak yatan kimse, uykudayken gündüz saim [oruçlu], gece kaim [gece uyanıp ibadet eden] gibi sevaba kavuşur. [Deylemî]

(Âlimlerin uykusu ibadettir.) [İ. Gazali, İ. Rabbani, T. Kurtubi muhtasarı]

Görüldüğü gibi, ölü gibi yatan kimse de, Allahü teâlânın lütfüyle, uyurken de sevab kazanmaktadır.

Uykudayken insana günah yazılmaz; çünkü şuurlu olarak bir günah işlememektedir. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Şu üç kişiden kalem kaldırıldı:
1- Uyuyan, uyanana kadar.
2- Çocuk, büluğa erene kadar.
3- Deli [ve bunak] olan, iyileşinceye kadar.) [Ebu Davud]

Hâkim’in rivayetinde ise, üçüncü maddede, (Hasta, iyileşinceye kadar) ifadesi de bulunmaktadır.

Şartsız bildirilen bu hadis-i şerife bakınca, uyurken sevab da yazılmadığı anlaşılır; çünkü kalem kalkmıştır deniyor. Şartsız bildirilen hadis-i şeriflerde de şartların olduğunu İslam âlimleri bildirmektedir. Yani bazı durumlarda uyuyana da sevab veya günah yazılıyor.

Uyuyan da, çocuk ve deli gibi günah işlemiş olmaz; ancak gücü yeterken borcunu ödememişse, işlediği zulmün günahı uykudayken de yazılır; çünkü gücü yeterken borcunu ödememek zulümdür. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Zenginin [ödeme imkânı olanın] borcunu ödemeyip, oyalaması zulümdür.) [Buhari]

Uyurken zulüm kalkmadığı gibi, eskiden işlediğimiz günahlar da silinmez. Günahlarımız, uyurken de, uyanıkken de devam eder.

Bir kimse, malı olduğu halde, borcunu ödemeyi bir saat geciktirirse, zalim ve asi olur. Namaz kılarken de, oruç tutarken de, uykuda da, yani her an lanet altında bulunur. Borç ödememek öyle bir günahtır ki, uykuda bile durmadan yazılır. (Bey’ ve şira risalesi şerhi)

Bu risaledeki incelik şudur: Uykudaki kimseye uyurken günah işlediği için değil, daha önce borcunu imkânı varken ödemediği için günah yazılıyor. Uykudayken yaptığı bir şey yazılmıyor, eski yazılan devam ediyor.